Các loại cây trồng ven sông có vai trò rất quan trọng trong việc giữ bờ đất. Bạn đã biết hết những loại cây này hay chưa? Không để bạn chờ lâu, trong nội dung bài viết này Agri.vn sẽ chia sẻ đến bạn thông tin liên quan đến các loại cây được trồng nhiều ở ven sông. Bạn cùng theo dõi bài viết với chúng tôi nhé!
Nội dung chính
Gõ Nước
Tên khoa học: Intsia bijuga
Họ: Caesalpiniaceae (Vang)
Tên thường gọi: Gõ nước
Đại mộc cao 20 – 25m, đường kính 50 – 80cm, cây ưa sáng mọc nhanh, tán rộng hình dù, màu xanh lục. Thân thẳng, phân cành thấp hoặc cao tùy thuộc vào thổ nhưỡng, nhiều nhánh. Vỏ nhẳn, màu trắng hơi ửng màu nâu đỏ, có nhiều nốt lốm đốm nhỏ.Tán lá màu xanh lục có thể nhận biết từ xa, lá kép lông chim, 2- 3 cặp lá chét, mỗi lá chét dài 8- 12cm, rộng 3-5cm, hình elip, non màu xanh lục, gìa màu xanh đậm.
Hoa chùm, mộc ở nách lá, lưỡng tính,4 đài màu xanh, 1 cánh màu trắng hoặc hồng có điểm màu đỏ ở trung tâm, 3 nhụy và 7 nhị, nở thành từng lớp gần như quanh năm, mùa ra hoa chính tháng 5- 6, chín vào tháng 8- 9, thụ phấn nhờ côn trùng, gió. Trái cứng, hình quả trám, dài 20-30cm, rộng 8-10cm, mỗi quả chứa 2- 5 hạt (hạt cứng, hình hơi tròn, dẹt ,màu nâu đậm), chín gần như quanh năm, khi chín tách làm 2 mãnh. Rể mọc rộng thùy theo điều kiện sinh thái, nhiều rể nhánh, trong điều kiện ngập nước như rừng ngập mặn hoặc gần đầm lầy rể chính nhô trên mặt đất, cây càng lớn nhu cầu dinh dưỡng và chất khoáng càng tăng; giúp cây đứng vững vì thế hệ thống rể phát triển càng rộng.
Phân bố: biên độ sống của loài cây này rất rộng từ 0 – 450m. Thích hợp nhất là khí hậu nóng ẩm, khả năng chịu hạn tốt, thường gặp ở rừng ngập mặn, dọc theo vùng duyên hải đất thấp, hai bên bờ sông rạch tại thành phố HCM. Từ 1 – 12 năm đầu cây phát triển rất nhanh, cao 10 –12m, đường kính 10 –15cm.
Thu hái hạt giống: quả (trái) gõ nước khi chín tự tách ra làm hai mãnh, hạt rơi chung quanh cây mẹ, hạt giống tốt có màu nâu đỏ đâm, bóng, không bị khuyết tật và côn trùng xâm hại. Tồn trữ hạt giống: phơi nắng 2- 3 lần đạt được độ ẩm 10%, có thể tồn trữ được 3 năm.
Xử lý hạt giống: Trước khi gieo ươm mài hoặc tạo một vết nhỏ gần điểm cuống hạt, ngâm hạt giống khoảng 24 giờ sau đó gieo trên luống ẩm, 2-3 ngày hạt nẩy mầm. Cây con được nuôi dưỡng trong vườn ươm ít nhất 6 tháng với mức độ ánh sáng khác nhau.
Sử dụng:
- Gỗ: Thớ gõ mịn, lỏi màu nâu đỏ, giác màu trắng ngà rất thích hợp cho đồ gỗ nội thất, ván sàn, thủ công mỹ nghệ. Ở Samoa đồ gỗ xuất khẩu chủ yếu làm bằng gõ nước.
- Thuốc trích từ vỏ: Fiji người ta trích từ vỏ cây gõ nước làm thuốc trị đau nhức cơ cho người gìa. Sắc nước từ vỏ cây này uớng trị bệnh thấp khớp, tiêu chảy, tăng cường sự rắn chắc cơ bắp, trị viêm khớp ở người lớn tuổi.
- Hoa: Đẹp, hấp dẫn côn trùng nhờ có nhiều mật và thơm được mệnh danh là hoa lan trên đảo Samoa.
- Môi trường: Tái sinh chồi mạnh, khả năng chịu ngập tốt, do đó nhân dân thường trồng bảo vệ ven sông rạch, tàn rộng, thường xanh ngăn cảng mưa rơi trực tiếp xuống mặt đất chống lại sự xoái mòn. Trồng cây làm cảnh trên đường phố rất đẹp vì tàn lá màu xanh lục, hoa nở quang năm.
Tràm Chua
Tên khoa học: Melaleuca cabujuti (LINN.)
Họ: Myrtaceae (Tràm)
Cây thường xanh, thân dẻo, phân cành thấp, nhiều nhánh; cành nhánh luôn luôn hướng lên trên so với trục thân. Là đơn mọc cách, dầy, hình lưỡi mác,phiến lá nguyên, nhọn ở hai đầu.
Hoa lưỡng tính mọc thành chuỗi dài, nhiều nhị màu trắng, mùi thơm, nhiều mật. Trái hình tròn có 3 mãnh, mỗi mãnh chứa rất nhiều hạt nhỏ ly ty. Vỏ màu vàng xám, dầy, bong ra từng lớp. Ra hoa gần như quanh năm nhưng mùa chính vào tháng 1 – 3, trái chín vào tháng 5 – 6. Thụ phấn nhờ côn trùng. Phát tán nhờ gió. Tái sinh chồi rất mạnh.
Phân bố khá rộng rải, thường gặp nhất ở miền Tây Nam Bộ, đất phèn tại thành phố Hồ Chí Minh…
Công dụng:
– Gỗ làm cừ xây dựng, cột nhà…
– Lá và cành non chưng cất tinh dầu, hoa nuôi ong.
– Tràm chua chịu đựng được nước ngập và phèn do đó người ta thường trồng dọc theo kinh rạch để bảo vệ đê và chống sạt lở.
Xăng máu
Tên khoa học: Horsfielddia irya Warbg.
Đại mộc nhỏ, cao khoảng 7 – 15 m, nhánh mọc ngang. Lá dày, dài đến 30cm, không lông, mặt dưới có gân nổi và có màu rỉ sét. Hoa chùm tụ tán, có lông màu rỉ sét, hoa nhỏ, cành màu vàng nhị màu nâu. Ra hoa từ tháng 5 – 6, chín vào tháng 7 – 8, trái màu xanh ,khi chín chuyển qua màu đỏ.
Thân thẳng, tỉa cành tự nhiên. Lúc nhỏ vỏ màu xám trắng, trơn. Khi lớn vỏ màu xám sậm và nứt dọc nhưng không sâu. Mọc dọc theo sông rạch ở Bình Dương, TP Hồ Chí Minh… Cây ưa ẩm, chịu đựng được nước ngập của thủy triều. ( theo GS-TS Phạm Hoàng Hộ). Tái sinh chồi mạnh.
Công dụng:
– Lá non có vị chát, hơi chua dùng làm rau sống cùng với các loại rau tự nhiên khác trong món thịt heo cuốn bánh canh Trảng Bàng.
– Gỗ: Khi mới khai thác, nhựa tươm ra giống như máu. Do đó người ta gọi là Xăng Máu. Phơi khô khoảng 10 đến 15 ngày, gỗ xẻ ra có màu hồng nhạt nhưng rất dễ bị mối mọt. Với công nghệ chế biến hiện nay, người ta đã ngâm tẩm tạo ra các sản phẩm có lợi hơn như guốc, bao bỉ, ván lạng dùng làm ván ruột của ván ép dùng trong xây dựng.
– Chống sạt lở ven sông rạch:
Từ lâu con người đã biết tận dụng ưu điểm của thiên nhiên bằng cách trồng Xăng máu và kết hợp một số loài cây khác dọc theo bờ tiếp xúc với dòng nước nhằm bảo vệ bờ đê vì bộ rể mọc dọc theo bờ sông rạch tạo thành tấm chắn bảo vệ bờ đê, chống lại sự xoáy mòn của dòng chảy hoặc sự va đập của các cơn sóng do tàu, thuyền hoặc gió thổi tạo ra.
Tán lá rộng, nhiều tầng, lá dày và to, không cho nước mưa rơi trực tiếp xuống mặt đất, tránh được sự xoáy mòn của nước mưa trên bền mặt của đất.
Với đặc điểm ưu việt về tái sinh chồi mạnh. Do đó, bộ rể luôn luôn là tấm chắn sống bảo vệ bờ đê chống lại sự xoáy mòn của nước và tăng thêm độ vững chắc cho bờ đê.
Còn nhiều loại cây khác có thể trồng ở ven sông tùy vào địa hình và điều kiện môi trường. Để cập nhật thêm những thông tin liên quan đến chủ đề này, bạn đừng quên theo dõi Agri.vn nhé!
