Nuôi ong lấy mật hiện tại đang là một ngành chăn nuôi mang lại hiệu quả kinh tế cao phù hợp với nhiều hộ gia đình không đòi hỏi nhiều nhân lực, đầu tư không cao mà cho nguồn thu nhập ổn định. Bạn đã có cho mình kỹ thuật nuôi ong lấy mật chuẩn nhất hay chưa? Nội dung bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có thêm thông tin về chủ đề này.
Nội dung chính
Địa điểm
Để ong có thể lấy được nhiều mật và an toàn, người nuôi cần lựa chọn địa điểm đặt thùng ong đảm bảo các yêu cầu sau: Địa hình thoáng mát, yên tĩnh, không gần đường giao thông, nhà máy đường, nhà máy hóa chất, nhà máy chế biến hoa quả và không có hồ lớn bao quanh… Thùng đặt gần nguồn mật phấn hoa, nơi không phun thuốc sâu hóa chất. Không có dịch bệnh, ít hoặc không có ong rừng, chim thú hại.
Thùng nuôi
Thùng nuôi ong là nhà của đàn ong. Có thùng nuôi tốt thì việc nuôi ong sẽ có nhiều hiệu quả. Thùng nuôi có nhiều loại có thể tận dụng thân cây tròn rỗng ruột để làm thùng nuôi ong gọi là bộng ong. Cách làm bộng để nuôi ong có mặt tốt duy trì được sự thân thiện của đàn ong với môi trường tự nhiên, nhưng khó khăn khi tổ chức sản xuất lớn để có nhiều mật ong hàng hóa. Tốt nhất nuôi ong trong thùng cải tiến với khung cầu di động tiện lợi cho người nuôi ong và cho năng suất mật cao.
Hiện nay kiểu thùng Langtros khá phổ biến, thùng có kích thước bên trong là 47 x 43 x 25 cm. Thùng phải có hai cửa sổ có thể đóng mở hai đầu để tiện cho việc di chuyển, có lỗ to và sàn bay để ong ra vào, có nắp đậy để chống nắng mưa. Và chân (thường làm bằng sắt) để kê cao thùng ong chống địch hại như kiến, cóc…
Vị trí đặt: Thùng ong nên kê cao 25 – 30 cm so với mặt đất, thùng nọ cách thùng kia ít nhất là 1 m, cửa ra vào đặt các hướng khác nhau, chọn nơi khô ráo, thoáng mát như dưới hiên nhà, cạnh gốc cây… Không nên đặt trên sân gạch, nền xi măng, nơi quá ẩm ướt hoặc gần chuồng gia súc.
Chăm sóc
Đảm bảo nhiệt độ trong đàn ong 33 – 350C, độ ẩm 60 – 80%. Không để đàn ong ở ngoài nắng, không đặt cửa về hướng Tây, không để đàn ong chật chội. Để máng có nước trong thùng ong vào những ngày nóng bức. Điều chỉnh đàn ong trước mùa rét để có thế đàn đồng đều, nên kết thúc nhân giống trước 30/11 để có thời gian nâng thế đàn tốt qua mùa đông. Cho ăn đầy đủ đến khi có mật vít nắp, nếu thiếu phấn kéo dài phải cho ăn bổ sung. Dùng rơm, lá chuối khô… làm vật chống rét để ở ngoài ván ngăn hoặc bên trên xà cầu. Bịt kín các khe hở của thùng ong, không để cửa tổ quay về hướng Bắc. Nếu khô hanh quá cho uống nước pha ít muối với tỷ lệ 9/1.000.
Trong quá trình nuôi, thường xuyên kiểm tra duy trì những ong chúa tốt cho mỗi đàn. Theo định kỳ 6 – 9 tháng thay chúa một lần. Việc tạo ong chúa nên tiến hành vào thời gian dồi dào mật và phấn hoa tự nhiên.
Tạo ong chúa
Một đàn ong cơ bản đầy đủ thế hệ ong thợ và các thế hệ trứng và ấu trùng ong. Số quân phải phủ kín xà cầu vào buổi sáng. Dựa trên tỷ lệ trứng và ấu trùng, nhộng ta có thể đánh giá được chất lượng đàn ong. Theo số ngày tuổi của trứng, ấu trùng và nhộng của ong thợ thì tỷ lệ đó là: 1 phần trứng – 2 phần trùng – 4 phần nhộng. Đây là thế bền vững của một đàn ong. Nếu làm mất cân đối của một trong các tỷ lệ này thì đàn ong sẽ cố gắng sinh sản để trở lại thế cân bằng sinh học.
Tạo ong chúa bằng các phương pháp:
-
Sử dụng mũ ong chúa chia đàn tự nhiên
Chọn đàn ong phát triển mạnh, cho ăn 2 – 3 tối bằng nước đường (tỷ lệ 1:1), chi viện thêm cầu có nhộng già, rút bớt cầu cũ để ong tập trung hơn. Làm vậy đàn ong sẽ xây thêm mũ chúa sớm hơn để chuẩn bị chia đàn. Chọn mũ chúa to, dài, thẳng, đẹp để làm giống. Khi mũ chúa già, dùng dao sắc cắt trên gốc mũ chúa 1,5 cm rồi đem gắn vào đàn ong cần thay chúa.
-
Tạo ong chúa bằng phương pháp cấp tạo
Chọn đàn ong phát triển mạnh để làm giống. Lấy cầu có trứng của ong chúa mới đẻ dùng dao cắt dích dắc để ong xây các mũ chúa ở chỗ có ấu trùng tuổi nhỏ. Nên chọn những bánh tổ còn mới để ong dễ tiếp thu hơn.
-
Tạo ong chúa di trùng
Tách chúa khỏi đàn mạnh, không bị bệnh. Sau 2 giờ di ấu trùng 1 ngày tuổi vào các chén sáp gắn trên các thang của cầu tạo chúa cho vào đàn đã bắt chúa. Cho đàn ong ăn thêm 3 – 4 tối. Sau 2 ngày vặt bỏ các mũ cấp tạo. Sau 9 – 10 ngày tách mũ chúa sử dụng. Gắn các mũ chúa vào đàn ong mới chia hoặc đàn ong có chúa già cần thay, khoảng 10 – 12 ngày sau, chúa mới sẽ đẻ trứng. Nếu chúa tơ bị mất, cần giới thiệu mũ chúa khác hoặc nhập đàn lại.
Xử lý ong chia đàn tự nhiên
Ở miền Bắc ong thường chia đàn vào tháng 3 – 4, một số ít chia vào tháng 10 – 11. Trong khi ở miền Nam ong thường chia đàn vào tháng 10 – 11 và tháng 2 – 4 (đầu và giữa vụ mật). Khi ngoài môi trường có nguồn thức ăn (mật, phấn) nhiều; Khí hậu thời tiết tốt hoặc trong đàn có mật độ ong đông, ong chúa đẻ mạnh, cầu con nhiều, thức ăn dự trữ thừa và ong sống trong thùng quá chật chội sẽ khiến cho đàn ong chia đàn tự nhiên. Chia đàn ong tự nhiên thường làm giảm năng suất mật. Do đó cần phải có các biện pháp xử lý để hạn chế ảnh hưởng đến năng suất.
-
Đàn ong ít quân
Khắc phục việc chia đàn bằng cách thay ong chúa cũ bằng ong chúa mới vào lúc nguồn hoa phong phú, cho thêm tầng chân, quay mật hoặc chuyển cầu mật cho đàn khác, nới rộng khoảng cách cầu và bỏ vật chống rét ra ngoài, vặt các mũ chúa và cắt bỏ lỗ tổ ong đực.
-
Đàn ong mạnh thì chủ động chia đàn
Cần cho ăn đủ, chọn những mũ chúa thẳng dài ở vị trí trống như ở 2 góc và dưới bánh tổ để sử dụng sau khi ong chia đàn mới. Đàn ong chia đàn tự nhiên thường ăn no mật và phần, đông ong thợ trẻ đang độ tuổi tiết sáp, xây tầng nhanh, nên ngay sau khi ổn định có thể cho đàn ong đó xây tầng chân. Đàn ong gốc chỉ giữ lại 1 mũ ong chúa tốt nhất để thay chúa còn lại cắt bỏ tất cả các mũ chúa đi.
-
Nguyên tắc nhập đàn ong
Nhập vào buổi tối, từ đàn không có chúa vào đàn ong có chúa. Nhập đàn ong yếu vào đàn ong mạnh.
-
Các cách nhập ong
Nhập gián tiếp (ngoài ván ngăn) bằng cách khử hoặc tách chúa ở đàn bị nhập trước 6 giờ. Đến tối nhấc các cầu định nhập đặt ngoài ván ngăn của đàn ong được nhập. Sáng hôm sau nhấc ván ngăn ra ngoài và ổn định cầu mới nhập vào. Nhập trực tiếp (trong ván ngăn): Buổi chiều, tách ván ngăn ra xa, đến tối đặt nhẹ cầu nhập vào hoặc thổi nhẹ cho ong già bay khỏi tổ, còn lại toàn ong non.
Chúng tôi mong rằng với lượng thông tin mình chia sẻ. Bạn sẽ tự tin hơn với kỹ thuật nuôi ong lấy mật của mình. Chúc các bạn thành công, cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết.
