Sâu cuốn lá nhỏ hại lúa có tên khoa học là Cnaphalocrocis medinalin. Thuộc họ Ngài Sáng (Pyralidae), bộ Cánh Vảy (Lepidoptera). Là loài sâu thường gây hại thành dịch lớn và hại nặng trên nhiều vùng trồng lúa ở nước ta. Sâu thường nở rộ và gây hại nặng trên diện rộng vào các giai đoạn: lúa đẻ nhánh, lúa phân hóa đòng, trỗ. Để hiểu hơn về loài sâu hại này, Agri.vn xin chia sẻ với bà con một số kinh nghiệm trong việc xác định dấu hiệu khi sâu xuất hiện trên đồng ruộng, từ đó có biện pháp phòng trừ sớm hiệu quả, hạn chế tối đa thiệt hại do sâu gây ra.
Nội dung chính
Đặc điểm hình thái của sâu cuốn lá nhỏ
Bướm có chiều dài thân 8 – 12mm, sải cánh rộng từ 19 – 23mm, nền cánh màu vàng rơm, bìa cánh có 1 đường viền màu nâu đậm, giữa cánh có 3 sọc màu nâu, 2 sọc bìa dài và sọc giữa ngắn. Một bướm cái có thể đẻ đến 300 trứng. Trứng được đẻ rải rác hay thành từng nhóm dọc gân chính của lá, mỗi nhóm từ 10 – 12 trứng. Ở cả hai mặt lá, nhưng mặt trên có nhiều trứng hơn.
Trứng có hình bầu dục dài khoảng 0,5mm, màu trắng, chuyển sang màu vàng nhạt khi sắp nở.
Sâu non mới nở màu trắng sữa, có lông nâu phủ khắp mình. Sâu lớn đủ sức dài khoảng 19 – 22mm, màu xanh lá mạ, thân chia đốt rất rõ ràng.
Nhộng dài từ 7 – 10mm màu nâu.
Vòng đời của sâu cuốn lá lúa trung bình khoảng 30 – 35 ngày. Bướm sống từ 5 – 10 ngày. Giai đoạn trứng từ 3 – 5 ngày. Sâu non sống khoảng 15 – 28 ngày. Nhộng sống từ 6 – 10 ngày.
Các yếu tố ảnh hưởng đến mật độ
-
Thức ăn
Giống lúa nhảy nhiều chồi, lá xanh đậm, thu hút bướm tới đẻ trứng. Lúa được trồng nhiều vụ trong một năm nên trên đồng ruộng lúc nào cũng có thức ăn cho sâu.
-
Thời tiết
Sâu cuốn lá nhỏ sinh trưởng và phát triển thích hợp vụ Đông Xuân vì thời tiết thuận lợi để cây lúa phát triển tốt. Nhiệt độ thích hợp đối với sâu cuốn lá nhỏ là 25 – 29ºC, và ẩm độ trên 80%.
-
Thiên địch
Nhóm thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ có vai trò quan trọng trên đồng ruộng, chủ yếu gồm các loài sau:
+ Ong họ Trichogrammatidae ký sinh trứng.
+ Ong thuộc các hoh Braconidae, Ichneumonidae, Chalcididae thường ký sinh ấu trùng và nhộng.
+ Nấm và virus ký sinh sâu.
+ Một số loài bộ Cánh Cứng ăn ấu trùng.
+ Một số loài nhện, chuồn chuồn ăn bướm.
-
Biện pháp phòng trừ sâu cuốn lá nhỏ lúa
-
Biện pháp canh tác, kỹ thuật
+ Vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại. Có biện pháp trồng và chăm sóc lúa hợp lý. Kết hợp sử dụng phân bón cho lúa hiệu quả nhằm cung cấp đầy đủ, cân đối dinh dưỡng cho lúa ngay từ đầu, tạo điều kiện cho cây lúa phát triển khỏe mạnh, cứng cáp, hạn chế sâu hại.
-
Biện pháp sinh học
+ Chú ý bảo vệ hoặc bổ sung thiên địch như ong mắt đỏ Trichogramma sp., nấm… Ký sinh thiên địch của sâu cuốn lá nhỏ rất đa dạng từ các loài ong, nấm, các loài ăn thịt…
-
Biện pháp hóa học
+ Dùng các loại thuốc Padan 95SP, Regent 800WP, Sumithion 50EC, Karate 2.5EC… phun khi sâu còn tuổi 1-2, sâu đã lớn cần phá bao lá trước khi phun mới có hiệu quả.
-
Thời điểm phun thuốc thích hợp nhất
+ Sự phát dục của sâu cuốn lá nhỏ phụ thuộc vào sự sinh trưởng, phát triển của từng trà lúa, trên cùng một cánh đồng có nhiều trà lúa cấy ở các thời vụ khác nhau thì trứng sâu cuốn lá nhỏ nở rộ cũng ở các thời điểm khác nhau. Những ruộng lúa cấy trước, nhanh tốt, ruộng lúa thừa đạm, lá xanh đen, những ruộng gần khu dân cư, gần đường quốc lộ, khi trời tối sẽ có nhiều ánh sáng nên mật độ bướm sẽ cao hơn, trứng sâu cũng nở sớm hơn.
+ Quan sát đồng ruộng, khi thấy bướm xuất hiện đồng loạt, tiến hàng phun thuốc sau 5 – 7 ngày để diệt sâu mới nở sẽ có hiệu quả cao hơn.(Thăm đồng 2 ngày/lần, xua ngọn lá lúa kiểm tra thấy mật độ bướm giảm đột ngột so với thời điểm bướm ra rộ).
+ Chỉ phun thuốc trừ sâu cuốn lá nhỏ trên những diện tích có mật độ sâu non đến ngưỡng phòng trừ từ 20 con/m2 trở lên đối với giai đoạn đẻ nhánh vì trong giai đoạn này sâu gây hại ở mật độ thấp sự thiệt hại không đáng kể vì cây lúa có khả năng tự bù đắp. Trong giai đoạn dòng – trỗ mật độ khoảng từ 6 – 9 con/m2 trở lên tiến hành phun thuốc bảo vệ thực vật để diệt trừ.
Lưu ý: Đây là đối tượng phổ biến trên đồng ruộng, nếu chúng ta thường xuyên phun thuốc sớm hoặc phun định kỳ có thể làm sâu dễ kháng thuốc hoặc dẫn đến mất cân bằng sinh thái ngoài đồng ruộng làm cho rầy nâu dễ bộc phát. Do đó để phòng trừ tốt nhất bà con cần tích cực kiểm tra, giám sát đồng ruộng, theo dõi sát sao diễn biến phát sinh, phát triển của sâu cuốn lá nhỏ.
Chúng tôi mong rằng qua bài viết này, bà con sẽ hiểu rõ hơn về loại sâu cuốn lá hại lúa này. Nếu bà con muốn cập nhật nhanh và đầy đủ hơn thông tin về nông nghiệp, đừng quên theo dõi website Agri.vn nhé!
