Mô hình nuôi dê nhốt chuồng đang được nhiều nông dân áp dụng và thành công. Với đặc điểm tốn ít diện tích, dễ chăm sóc, quản lý, dễ kiểm soát dịch bệnh, chắc chắn mô hình này sẽ tiếp tục được bà con trên cả nước áp dụng phát triển. Nhưng trước tiên, bà con cần nắm được những kỹ thuật nuôi dê nhốt chuồng cơ bản nhất sau đây để có phương án chăn nuôi đạt hiệu quả cao, hạn chế rủi ro và thất thoát.
Nội dung chính
Lựa chọn dê giống
Dê là vật nuôi thông minh, dễ chăm sóc, được coi là “con bò sữa của người nghèo” vì nó cho nhiều loại sản phẩm phục vụ đời sống con người. Chọn giống là kỹ thuật đầu tiên mà bất cứ người nuôi dê nào cũng phải biết để lựa chọn loại dê phù hợp với nhu cầu, thậm chí là địa hình và khí hậu vùng miền. Ngoài ra, chọn được dê giống tốt sẽ giảm được tỷ lệ rủi ro, tăng năng suất chăn nuôi.
Kỹ thuật nuôi dê nhốt chuồng chú trọng việc chọn giống dê dựa trên các đặc điểm sau:
Lựa chọn giống có nguồn gốc lý lịch rõ ràng, bản thân bố mẹ phải là những con khỏe mạnh, ăn tốt, thân hình cân đối, thuần chủng.
Loại bỏ những con: đầu dài, lông tai trụi, sừng thẳng, cổ ngắn, bụng nhỏ, tứ chi không thẳng, không chắc chắn, móng không gọn.
Dê đực giống phải khỏe mạnh, thân hình cân đối, khung xương phát triển tốt, cơ quan sinh dục phát triển đều, lông ngực sâu và dài, lưng thẳng, phần mông dài và dốc từ từ. Đặc biệt, bà con nên chọn dê đực trong lứa sinh đôi.
Dê cái giống hướng thịt phải có dạng hình chữ nhật. Còn dê cái hướng sữa thì thân hình cần có dạng hình nêm. Một số đặc điểm khác như: hông rộng, mình nở rộng, bộ phận sinh dục nở nang, bầu vú nở rộng, hai núm vú dài từ 4 – 6cm và đưa về phía trước, phần lông ở bầu vú càng mịn càng tốt, không có núm vú kẽ.
Chuồng nuôi dê
Xây dựng chuồng nuôi dê không quá phức tạp, vật liệu lại đơn giản, dễ kiếm, tuy nhiên bà con cũng phải có kỹ thuật làm chuồng nuôi dê thì công tác quản lý, chăm sóc và xuất chuồng mới cho hiệu quả cao nhất. Làm chuồng nuôi dê, bà con cần phải chú ý đến những đặc điểm cơ bản như: Vị trí, hướng chuồng, diện tích chuồng nuôi.
Nhìn chung, chuồng nuôi dê phải cách xa nguồn nước sinh hoạt, nhà ở. Xung quanh chuồng nuôi có bóng cây che mát nhưng phải đảm bảo dễ vệ sinh, tiêu nước.
Hướng chuồng tốt nhất là hướng Đông Nam vì mát về mùa hè, tránh được gió mùa Đông Bắc.
Bà con có thể sử dụng các vật liệu đơn giản như gỗ, tre, tầm vông, thân cây cau. thân cây dừa… để làm chuồng vừa tiết kiệm chi phí vừa thoáng mát và sạch sẽ. Chuồng nuôi phải được quy hoạch với diện tích phù hợp với tổng số lượng đàn vật nuôi đảm bảo mật độ nuôi nhốt phù hợp khoảng 0,5m2/ con giúp đàn dê có không gian sinh trưởng và phát triển tốt nhất.
Trong chuồng nuôi phải lắp đặt các dụng cụ, hệ thống máng ăn, máng uống để cung cấp dinh dưỡng nhưng không dư thừa nhằm tiết kiệm chi phí, hạn chế mầm bệnh phát sinh.
Thức ăn cho dê
Thức ăn là yếu tố quan trọng nhất trong quá trình nuôi dê làm giàu. Nguồn thức ăn cho dê vô cùng phòng phú, có sẵn, dễ canh tác. Bà con có thể tận dụng tối đa các phế phẩm và phụ phẩm của ngành trồng trọt, các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm…. để đáp ứng nhu cầu thức ăn và phát triển của đàn dê. Các nguồn thức ăn chủ yếu của chúng bao gồm: thức ăn thô xanh, thức ăn tinh và thức ăn bổ sung. Cụ thể:
– Thức ăn thô xanh: cỏ tạp, cỏ mồm, cỏ voi, cỏ lông tây, rau muống, rau bèo, lá xoan, dây khoai lang, lá mít, lá sấu, thân cây chuối, thân cây đậu lạc, thân cây ngô, cỏ hòa thảo
– Thức ăn tinh: Bao gồm các loại hạt ngũ cốc và phụ phẩm của chúng như: thóc, ngô, đậu tương, lúa mì, cao lương, các loại hạt họ đậu, hạt lạc…
– Thức ăn bổ sung: Bao gồm các loại củ quả như cà rốt, bí đỏ, khoai lang, sắn (tuy nhiên trong sắn cùng có nhiều độc tố như axit HCN nên trước khi cho ăn bà con phải xử lý và không nên cho ăn quá nhiều). Ngoài ra còn có các phụ phẩm như: bã rượu bia, dã đậu phụ, rỉ mật đường, các loại thức ăn bổ sung khoáng, vitamin, bột xương, bột sò, muối ăn.
Nước uống
Bà còn phải thường xuyên cung cấp nước cho đàn dê nhốt chuồng. Giai đoạn từ từ sinh đến 2 tháng tuổi: khoảng 0,5 lít/ ngày. Dê từ trên 2 tháng tuổi: cần khoảng 5 lít nước/ ngày.
Chú ý: nước uống, máng uống luôn phải sạch sẽ, không có lẫn chất bẩn tránh để vi khuẩn có cơ hội thâm nhập vào cơ thể, đường ruột gây bệnh.
Vào mùa mưa, nguồn thức ăn xanh của dê thường có chứa nhiều nước nên thời điểm này chúng sẽ không đòi hỏi quá cao nhu cầu nước uống.
Đối với dê vắt sữa, trung bình 1 lít sữa chúng sẽ cần khoảng 1,3 lít nước, dựa vào số lượng sữa thu được trung bình trong ngày bà con có thể tính toán và cung cấp lượng nước phù hợp cho chúng.
Phòng bệnh cho dê
Để phòng bệnh cho dê, bà con cần vệ sinh chuồng trại sạch sẽ. Chồng nuôi dê phải thông thoáng, khô ráo. Một số loại thuốc sát trùng có thể sử dụng như:
- Han Iodin 10%: Phun xung quanh chuồng nuôi khi không có đàn dê ở. Trước khi phun phải pha với nước thành dung dịch nồng độ 1%. Đối với những chuồng có nhốt dê thì bà con phải pha loãng hơn với nồng độ 0,5%.
- Ngoài ra còn có Halamid 3%, Hantox 200
- Rắc vôi bột xung quanh để khử trùng, phòng dịch bệnh cho đàn đê.
- Kỹ thuật nuôi dê nhốt chuồng: Tiêm phòng cho dê
Bà con phải thường xuyên kiểm tra đàn dê để kịp thời phát hiện, cách ly hoặc tiêu hủy tránh lây lan sang cả đàn. Thức ăn và nước uống phải luôn đảm bảo sạch sẽ, không bị ôi thiu, mốc, hỏng. Đối với nghề nuôi dê, người nuôi cần phải định kỳ cắt móng cho chúng để tránh những bệnh thối móng, viêm nhiễm…Ngoài ra, bà con cần lưu ý lịch tiêm phòng vacxin đầy đủ để phòng bệnh, tăng sức đề kháng cho đàn dê nhanh lớn.
Trên đây là toàn bộ kỹ thuật nuôi dê nhốt chuồng cơ bản, toàn diện nhất. Nghề nuôi dê sẽ mang lại hiệu quả kinh tế cao nếu áp dụng kỹ thuật. Chúc bà con thành công!
