Hàu là món ăn ngon và bổ dưỡng, có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ môi trường nước. Chính vì vậy nuôi hàu là một nghề được nhiều nông dân theo đuổi nhằm ổn định kinh tế, cải thiện cuộc sống.
Nội dung chính
Triển vọng của nghề nuôi hàu
Hàu là món ăn ngon và phổ biến trong quán ăn, nhà hàng, có thể chế biến hoặc ăn sống. Mọi người yêu thích con hàu nhờ vị ngon và nhiều công dụng tốt cho sức khỏe của nó. Được lòng thức khách, hàu đã mở ra nhiều cơ hội, trở thành kế sinh nhai của nhiều người. Nhiều vùng khó khăn đã có tiền cho con đi học nhờ nuôi hàu thành công. Một gương mặt tiêu biểu là anh Lại Văn Nam (Hòa Bình) đã thu lãi trên 250 triệu đồng nhờ nuôi hàu bằng đá.
Lợi ích khi nuôi hàu
Việc có thể làm sạch tảo, sinh vật phù du trong nước đã giúp hàu trở thành “nhà máy lọc” đầy thân thiện. Giúp môi trường nước trong sạch hơn là “sứ mệnh” của hàu như hải sâm và các loài thủy sản khác. Bên cạnh đó thì chi phí nuôi con hàu cũng khá dễ thở nhưng có thể đạt năng suất thu lãi một nửa hoặc hơn.
Bên cạnh đó hàu còn có vị trí quan trọng trong việc đa dạng sinh học, cung cấp nguồn thức ăn cho một số loài sinh vật, có vai trò duy trì cân bằng sinh vật trong tự nhiên.
Các phương pháp nuôi hàu hiện nay
Nuôi hàu bằng đá
Phương pháp nuôi này phụ thuộc con giống tự nhiên đem lại hiệu quả cao nhưng chi phí đầu tư thấp. Có nuôi trên nhiều loại đá như đá vôi, đá cuội, đá san hô… Kích cỡ đá khoảng từ 2-4 kg/hòn và có giá thành dao động từ 1-10 kg/hòn. Phương thức này sẽ đem lại năng suất đạt 0,5-1,5 kg hàu nguyên con/hòn đá.
Nuôi hàu bằng cọc
Nguyên vật liệu làm cọc dễ làm dễ tìm như xi măng, gỗ, tràm, tre… người nuôi cắm cọc thành từng hàng vùng cửa sông hay vùng triều để nuôi hàu. Cách nuôi này thường phổ biến ở khu vực miền Trung hoặc khu vực huyện Cần Giờ – TP Hồ Chí Minh. Năng suất sẽ đạt 2-6 kg/cọc.
Nuôi hàu bằng lốp cao su
Hàu được nuôi ở các vùng ao đầm tự nhiên, đầm phá nơi thủy triều kém. Nguyên liệu nuôi hàu là lốp xe ô tô, xe máy đã cũ. Phương pháp nuôi này tập trung khu vực Cần Giờ – TP Hồ Chí Minh, ven biển miền Trung. Tuy nhiên phương pháp này có nhiều bất cập vì cao su không tốt cho sức khỏe, hàu nuôi bằng phương pháp này ẩn chứa nguy cơ ung thư cao, gây ô nhiễm môi trường.
Nuôi hàu trên giàn dây
Dây thừng sẽ được đóng cọc hai đầu gắn phao nổi trên thân để nuôi hàu. Hàu nuôi bằng phương pháp này có tuổi thọ trên 10 năm. Mỗi dây treo sẽ treo khoảng 700 chùm hàu giống, thu được 2 – 4 tấn hàu sau 8 tháng thả nuôi.
Nuôi hàu trong các lồng treo trên giàn
Hàu nuôi bằng phương pháp này sẽ đạt năng suất cao chỉ sau 5 tháng nuôi, trung bình 15kg hàu/lồng. Hàu được nuôi trong các lồng lưới rất an toàn và tiện lợn.
Nuôi hàu bằng bè tre
Bè tre phải có nắp được đục lỗ sẵn khi mua, nuôi nắp khi hàu được 10 ngày, bè tre làm bằng tre có diện tích là 90m2. Chi phí đầu tư bè tre không đắt khoảng từ 5 – 7 triệu, con giống, dây cước cột khoảng 5 – 6 triệu đồng.
Nuôi hàu trong rổ
Nuôi hàu thương phẩm trong rổ là phương pháp mới, nuôi trong rổ nhựa hình chữ nhật có kích thước 40x60x20cm Mật độ nuôi là 2kg trong 1 rổ, có dây lưới phủ bên trên và cố định rổ nuôi chắc chắn trên bè. Rổ nuôi có phí: 14 ngàn đồng/cái.
Bên cạnh đó cũng có nhiều phương pháp nuôi hàu khác như nuôi hàu trong lồng lưới, nuôi hàu trong bể xi măng, nuôi hàu trong đìa, nuôi hàu bằng công nghệ cao…vô cùng đa dạng, tùy điều kiện mà lựa chọn.
So sánh 3 phương pháp nuôi hàu phổ biến
Đó là phương pháp nuôi trong giàn, trong bè và lồng. Nuôi hàu bằng giàn thì đơn giản, chi phí đầu tư thấp song chất lượng hàu không cao. Nuôi hàu bằng bè thì dễ chăm sóc và quản lý, năng suất cao nhưng chi phí đầu tư đắt. Nuôi lồng có chi phí đầu tư cao nhất.
Kỹ thuật và kinh nghiệm nuôi hàu
Điều kiện nuôi
- Địa điểm: vùng cửa sông, ít sóng gió, dòng chảy nhẹ, có sinh vật phù du, chọn vùng hạ triều để nuôi.
- Khu vực nuôi phải cách xa khu dân cư.
- Độ mặn: 20 – 30 phần nghìn
- Độ pH: 7,5 – 8,5
- Nhiệt độ: 20 – 30 độ C
- Nguồn nước: Sạch, xanh, có nhiều sinh vật phù du, tránh có nước thải từ các nhà máy công nghiệp
- Vật bám: Không mùi vị, không gây hại cho sức khỏe, độ cứng và độ nhám nhất định cho hàu dễ bám. Vật bám có thể là tre, ống, vỏ hàu…
Chọn giống
Có 2 loại giống hàu hiện nay là hàu tự nhiên và hàu nhân tạo.
- Hàu tự nhiên: Khai thác trong tự nhiên trên các bãi đá hay ở những con sông.
- Hàu nhân tạo: Được chọn lọc và sản xuất giống hàu theo quy trình kỹ thuật nghiêm ngặt. Hàu nhân tạo sẽ trải qua các giai đoạn: Chọn hàu bố mẹ, nuôi vỗ hàu bố mẹ, cho đẻ và ương ấu trùng, chăm sóc ấu trùng sau đó nuôi thành con giống rồi nuôi thương phẩm.
Thức ăn nuôi
Nuôi hàu không phải đầu tư thức ăn như nuôi tôm, cá…thức ăn chủ yếu của hàu là tảo, sinh vật phù du, mùn bã hữu cơ, rong…có trong nước giúp làm sạch môi trường mà lại phát triển nhanh.
Chăm sóc, quản lý hàu
Làm vệ sinh định kỳ 10 lần/ngày, loại bỏ các chất bẩn trong môi trường nước và các con ăn hàu như ốc tim gà, ốc gai, ốc đỏ và các loài giáp xác. Vệ sinh hàu bằng cách cọ rửa hàu bằng bàn chài loại bỏ các sinh vật bám trên hàu. Kiểm tra các dây nuôi, bè,…coi có hư hỏng gì không để sữa chữa kịp thời. Phát hiện hàu thiếu oxy bằng cách theo dõi dây nuôi, nếu hàu bám nhiều trên đó tức là cần cung cấp oxy cho môi trường nuôi hàu.
Thu hoạch
Khi đạt được kích thước nhất định thì có thể thu hoạch, cần chừa lại 10 – 15% con để đảm bảo nguồn hàu giống tham gia sinh sản.
Chú ý
Vì hàu sống trong các vùng ven biển nên dễ nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng, nhiễm tảo độc…gây hại cho sức khỏe con người. Vì vậy người nuôi hàu cần chú ý khâu phòng bệnh, người tiêu dùng cần thận trọng khi ăn hàu sống.
Nuôi hàu là một nghề có phí đầu tư thấp, nuôi đơn giản nhưng đem lại năng suất có thể giúp bà con ổn định kinh tế. Tóm lại, đây là một nghề khá triển vọng và cần được lan tỏa. Tuy nhiên nếu nuôi ồ ạt sẽ khó khăn trong việc tìm đầu ra.
Xem thêm: Nuôi cá Koi
