Lợn rừng là một loài lợn hoang dã đã đang được nuôi khá phổ biến tại Việt Nam. Sự phát triển đó xuất phát từ một thực tế là thịt lợn rừng ngon, với lượng mỡ thấp không ngấy và đặc biệt là có hương vị “núi rừng”. Kỹ thuật nuôi heo rừng dưới đây sẽ cung cấp cho các trang trại, các hộ nông dân chăn nuôi lợn rừng thông tin bổ ích.
Nội dung chính
Cách chọn lợn rừng giống
-
Chọn lọc lợn đực giống
Lợn đực được chọn lọc và mua về lúc 6 tháng tuổi và sử dụng khi chúng đạt 7-8 tháng tuổi. Không sử dụng đực non vì còn nhỏ.
Kiểm tra và đánh giá năng suất của lợn đực giống thông qua ngoại hình và thể chất bản thân cá thể. Tất cả lợn đực đều mang những đặc điểm giống tốt đặc trưng cho loài như:
+ Đầu thanh, mặt dài, lưng thẳng, bụng thon không sệ.
+ 4 chân cao, thẳng và vững chắc. Lông bờm dựng đứng chạy dài từ cổ tới lưng.
+ Tinh hoàn lộ rõ, to và cân đối, độ đàn hồi tốt.
+ Tính hăng rất cao.
+ Số con đẻ ra/nuôi sống cao.
+ Mang tính “hoang dã”, dữ tợn.
-
Chọn lọc lợn nái giống
Lợn nái hậu bị được mua về lúc 4-6 tháng tuổi. Từ đàn nái hậu bị này sẽ tiến hành kiểm tra và đánh giá để làm lợn nái sinh sản.
Khi chọn lọc nái sinh sản phải không có khuyết tật, nếu có sẽ ảnh hưởng tới khả năng sinh sản và nuôi con. Cần quan tâm tới 3 bộ phận: cơ quan sinh dục, vú và khung xương. Nái chọn lọc cần đạt được những yêu cầu tối thiểu dưới đây:
+ Cơ quan sinh dục: Toàn đàn hậu bị có cơ quan sinh dục phát triển bình thường cả về hình thể và hoạt động.
+ Vú: Phải đảm bảo cần có số vú đủ để nuôi đàn con đông. Lợn rừng có 5 đôi vú xếp đồng đều mỗi bên, những nái có vú cong vênh, khô hoặc kẹ sẽ không chọn hoặc phải kiểm tra đánh giá lại.
+ Xương: Khung xương và 4 chân chắc, khoẻ, nhanh nhẹn và linh hoạt. Không chọn những lợn hậu bị có chân yếu vì sẽ ảnh hưởng tới phối giống, đẻ và nuôi con sau này.
+ Số con đẻ ra cao.
+ Không ăn con.
Quản lý lợn rừng
-
Quản lý lợn cái hậu bị
Lợn cái hậu bị được chọn lọc từ những dòng có khả năng sinh đẻ và nuôi con tốt. Có những nái có tuổi động dục lần đầu từ rất sớm: 4, 5 tháng tuổi. Tuy nhiên thực tế ta nên bỏ qua 1-2 lần động dục đầu tiên, thường đợi đến lần động dục thứ 3 sẽ cho phối giống lần đầu nhằm tăng mức độ rụng trứng.
+ Lợn rừng chỉ động dục trong 2-3 ngày. Trong ngày đầu động dục âm hộ lợn sưng đỏ, cửa âm hộ có dịch nhờn loãng, hay nhảy lên lưng lợn khác và có phản xạ giao phối như con đực, khi có lợn đực hoặc mùi lợn đực thì con cái mới kêu rên thành tiếng. Vì vậy cách phát hiện lợn nái động dục tốt nhất là đưa 1 con đực vào trong chuồng lợn nái. Lợn đực sẽ nhanh chóng tìm ra con nái nào có biểu hiện động dục.
+ Ngày tiếp theo, âm hộ lợn cái bớt sưng, chuyển từ màu đỏ hồng sang màu tím tái, dịch nhờn keo đặc hơn. Trạng thái đi đứng không yên, bồn chồn cao độ. Khi lợn nằm hoặc đứng, ấn mông là lợn sẽ đứng yên và vểnh đuôi sang 1 bên. Đây là thời điểm phối giống tốt nhất cho lợn nái.
-
Quản lý lợn nái sinh sản
Quản lý phối giống: thời gian phát hiện động dục là 1 chỉ tiêu rất quan trọng ảnh hưởng tới tỷ lệ thụ thai. Nếu phối quá sớm hoặc quá muộn, tỉ lệ thụ thai và số con sinh ra trong ổ bị giảm sút nhanh chóng. Thông thường sẽ cho lợn đực phối giống trực tiếp vào ngày thứ 2 kể từ khi phát hiện động dục.
Tỷ lệ đực/cái cũng là 1 chỉ tiêu rất quan trọng ảnh hưởng tới chất lượng và thời hạn sử dụng đực giống. Tỉ lệ lợn nái/lợn đực là 5: 1 đối với đực trưởng thành và 3: 1 đối với đực trẻ (dưới 1 năm tuổi).
Phát hiện có chửa: những lợn cái đã phối giống được theo dõi nếu sau 18-25 ngày sau khi phối giống không có biểu hiện động dục trở lại thí có thể kết luận rằng lợn nái đó đã có chửa.
-
Quản lý lợn đẻ
Khi gần đẻ, lợn mẹ tách bầy, bới tìm chỗ và tự tạo lên ổ đẻ từ những nguyên liệu như rơm khô, cành cây, lá khô…Nên chọn và quây ổ đẻ ở những nơi khuất, yên tĩnh, ấm áp, cáo ráo và kín đáo là tốt nhất.
Để cho lợn rừng tự đẻ, tuy nhiên người chăn nuôi cần có mặt khi lợn đẻ để hỗ trợ khi cần thiết. Trung bình thời gian sinh giữa 2 lợn con là 10-15 phút, trừ khi có những trục trặc xảy ra.
Sau khi cai sữa lợn con được 4 – 5 ngày lợn mẹ có biểu hiện động dục trở lại nhưng thời điểm này ta không nên cho phối giống vì ta tiêm vacxin đồng thời giai đoạn này giúp cho lợn nái phục hồi thể trạng lần động dục sau sẽ mang thai tốt hơn.
Thức ăn cho lợn rừng
-
Thức ăn rau xanh
Thức ăn thô xanh gồm cây chuối, thân cây ngô, rau các loại (kể cả rau dướng, rau tàu bay…) quả su su, đu đủ… Ngoài ra, sử dụng các cây thuốc nam làm thức ăn cho lợn để phòng chống các bệnh đường ruột gồm:
- Các loại cỏ chăn nuôi như: Cỏ voi, cỏ VA06, cỏ sả lá lớn, cỏ cao lương super bmr, cỏ mulato II, cỏ stylo, cỏ ruzi, cỏ paspalum…
- Cây hoàng ngọc.
- Cây chè khổng lồ.
- Cây hoa tím (cây tiểu cô nương).
- Cây nhọ nồi.
- Cây thèn đen (cây phèn đen).
- Cây khổ sâm.
-
Cách sử dụng cây thuốc Nam cho lợn
- Đối với lợn con
+ Mới sinh ra chưa biết ăn hoặc ốm nếu bị tiêu chảy ta sử dụng 5 búp lá ổi, 1 ít lá khổ sâm, 1 ít lá phèn đen, 1 ít lá nhọ nồi và 1 chén nước giã lấy nước cho lợn con uống trực tiếp.
+ Nếu lợn con đã biết ăn thì cho lợn con ăn trực tiếp lá ổi, lá khổ sâm, phèn đen và lá nhọ nồi nhưng chủ yếu là lá ổi.
- Đối với lợn mẹ
Khi có dấu hiệu bị tiêu chảy nên cho lợn ăn trực tiếp các cây thuốc nam trên.
– Trong khẩu phần ăn hàng ngày cũng nên cho lợn ăn cây thuốc nam để có tác dụng phòng bệnh tiêu chảy.
– Khi thấy có dấu hiệu tiêu chảy ta phải cho ăn cây thuốc nam luôn.
– Bình thường khi thay đổi khẩu phần ăn thì ta cũng cho nên cho lợn ăn thêm cây thuốc nam để phòng tránh bệnh tiêu chảy.
– Trong trường hợp bị rất nặng mới sử dụng đến thuốc kháng sinh để điều trị.
-
Thức ăn tinh bột
– Thức ăn tinh bột gồm: cám gạo, sắn, khoai, bột ngô…
– Thức ăn bổ sung đạm gồm đậu đỗ các loại (đậu tương, đậu thiều…), cá khô…đặc biệt là giun quế.
– Thức ăn bổ sung khác gồm bột Premix khoáng, vitamin…
Công tác thú y và biện pháp phòng bệnh cho lợn rừng
-
Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng mắc bệnh của lợn
– Thay đổi điều kiện sống đột ngột, ảnh hưởng stress…
– Vận chuyển đường dài, thay đổi chuồng trại và môi trường nuôi.
– Thức ăn, nước uống không đảm bảo vệ sinh và chất lượng.
– Ký sinh trùng sống ký sinh.
– Vi khuẩn có hại xâm nhập vào cơ thể.
-
Nguyên tắc chung về vệ sinh phòng bệnh
- Thường xuyên quét dọn định kỳ tẩy uế, khử trùng chuồng nuôi.
- Cách tẩy rửa chuồng
+ Chuồng nuôi có 2 ngăn chuồng khi rửa chuồng ta nên rửa 1 ngăn trước ngăn còn lại để cho lợn sang. Sau khi ngăn rửa đã khô rắc bột safeguard xuống nền chuồng thì ta chuyển lợn sang và rửa ngăn còn lại và làm tương tự như ngăn trước.
+ Sau mỗi đợt nuôi, cần vệ sinh khử trùng và để trống 3-5 ngày trước khi đưa lứa khác vào.
- Lợn mới mua về phải nuôi cách ly ở khu vực riêng 15-20 ngày trước khi nhập đàn.
- Hạn chế người và vật lạ vào khu vực chăn nuôi, tránh đưa mầm bệnh từ khu vực khác vào khu vực chăn nuôi.
-
Lợn mắc bệnh thường biểu hiện 1 trong các triệu chứng
+ Bỏ ăn hoặc kém ăn.
+ Ủ rũ, nằm 1 chỗ hoặc ít vận động, sốt cao, uống nước nhiều.
+ Mắt lờ đờ, lông sù, ho, khó thở, thở mạnh, ỉa chảy hoặc táo bón.
-
Biện pháp xử lý
+ Cách ly lợn ốm để theo dõi.
+ Tăng cường các biện pháp vệ sinh và sát trùng chuồng trại.
+ Không vận chuyển gia súc ốm.
Chúng tôi mong rằng với những gì mà mình chia sẻ. Kinh nghiệm và kỹ thuật chăm sóc, nuôi lợn rừng của bạn sẽ được cải thiện hơn trước. Cảm ơn các bạn đã quan tâm theo dõi bài viết.
