Theo dự báo, ĐBSCL ước tính khoảng 100.000 ha diện tích cây ăn trái và lúa có nguy cơ bị ảnh hưởng do đợt hạn hán, xâm nhập năm 2024.
100.000 ha đất canh tác bị ảnh hưởng bởi hạn mặn
Theo dự báo của Tổng cục Khí tượng Thủy văn và các cơ quan khoa học thuộc Bộ NN&PTNT, mưa trên lưu vực sông Mê Kông trong các tháng mùa khô năm 2023 – 2024 ở mức thấp hơn so với trung bình nhiều năm. Diện tích cây ăn trái có nguy cơ bị ảnh hưởng là khoảng 43.000 ha, thuộc 4 tỉnh Long An (huyện Tân Trụ), Tiền Giang (huyện Chợ Gạo, Gò Công Tây), Bến Tre (Châu Thành, Mỏ Cày Nam – Bắc và một phần Chợ Lách), Sóc Trăng (huyện Kế Sách, Long Phú) cùng với khoảng 60.000 ha diện tích lúa khu vực ĐBSCL cũng có nguy cơ tương tự.
Tại Hội nghị “Triển khai công tác phòng, chống hạn hán, xâm nhập mặn, bảo đảm sản xuất nông nghiệp, dân sinh mùa khô năm 2023 – 2024 vùng ĐBSCL”, diễn ra tại Trà Vinh, do Bộ NN&PTNT tổ chức, ông Nguyễn Quỳnh Thiện – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh cho biết, để chủ động ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước và xâm nhập mặn trên địa bàn tỉnh, Trà Vinh đã xây dựng kịch bản ứng phó khi có tình huống xảy ra. Cụ thể, khi cửa sông Cổ Chiên và sông Hậu nhiễm mặn với ranh mặn 4‰ xâm nhập sâu từ 25 – 50 km hoặc khi cửa sông Cổ Chiên và sông Hậu nhiễm mặn với ranh mặn 4‰ xâm nhập sâu hơn 50km tính từ cửa sông.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh đề xuất Bộ NN&PTNT đầu tư thêm cống trong hệ thống thủy lợi Nam Măng Thít, đặc biệt là cống Sậy Đồn, huyện Vũng Liêm để điều tiết và dẫn nước phục vụ sản xuất, xem xét đầu tư lắp đặt thiết bị đo đạc tự động để giám sát nguồn nước, độ mặn cho vùng ĐBSCL.
Cần có quy trình xử lý dài hạn
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT – Nguyễn Hoàng Hiệp đề nghị các địa phương tập trung thực hiện chỉ đạo của Bộ tại Hội nghị sơ kết sản xuất trồng trọt và triển khai vụ đông xuân 2023 – 2024 vùng ĐBSCL. Cục Thủy lợi và Cục Trồng trọt được phân công phối hợp chặt chẽ để rà soát, khuyến cáo về việc tổ chức sản xuất và bố trí cơ cấu thời vụ phù hợp với từng địa phương.
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, cần có giải pháp để đảm bảo cung cấp đủ nước ngọt cho người dân sinh hoạt và sản xuất. Các địa phương cần rà soát tất cả các hộ dân để đảm bảo không có hộ nào thiếu nước, đồng thời đảm bảo tích trữ đủ nước phục vụ sản xuất nông nghiệp theo hướng dẫn của Bộ.
Đối với lúa, có thể xuống giống sớm né hạn, sử dụng giống chịu mặn hoặc chuyển đổi sang cây trồng khác có hiệu quả cao hơn. Đối với vùng cây ăn quả, cần củng cố hệ thống đê bao và bờ bao quanh vườn để ngăn chặn nước mặn xâm nhập, kiểm soát độ mặn chặt chẽ trước mỗi lần lấy nước.
Đối với vùng nuôi trồng thủy sản, cần tăng cường quan trắc môi trường trên các đối tượng nuôi chủ lực trong các giai đoạn xâm nhập mặn gia tăng, xây dựng và chỉ đạo mùa vụ sản xuất phù hợp với từng đối tượng nuôi, vùng sinh thái để giảm thiểu thiệt hại do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra.
Cũng theo Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp, hạn mặn là hiện tượng lặp lại hàng năm và đòi hỏi có quy trình xử lý dài hạn. Trong đó phải tính đến phương án đầu tư thêm cống ngăn mặn và cửa sông lớn như Hàm Luông, Cổ Chiên để kiểm soát mặn rộng hơn. Những công trình này cũng phải hỗ trợ bảo vệ môi trường, đồng thời ngăn chặn sụt lún và ngập lụt tại các đô thị.
