Nông nghiệp luôn đóng vai trò trụ cột trong việc đảm bảo an ninh lương thực và phát triển kinh tế toàn cầu. Mỗi năm, hàng tỷ tấn nông sản được sản xuất để nuôi sống dân số thế giới và cung cấp nguyên liệu cho nhiều ngành công nghiệp. Việc nắm rõ những nông sản chủ lực về mặt sản lượng không chỉ giúp chúng ta hiểu hơn về bức tranh nông nghiệp toàn cầu mà còn nhận diện được các yếu tố quyết định đến chuỗi cung ứng thực phẩm. Dựa trên số liệu tổng hợp, dưới đây là danh sách top 10 nông sản có sản lượng lớn nhất thế giới, được đo lường bằng tấn sản xuất hàng năm.
(1). Đứng đầu danh sách là cây mía, với sản lượng toàn cầu lên đến 1,9 tỷ tấn. Đây là loại cây trồng có sản lượng lớn nhất thế giới xét về khối lượng. Mía là nguồn nguyên liệu chính để sản xuất đường, nhưng cũng được sử dụng rộng rãi trong sản xuất nhiên liệu sinh học (ethanol) và làm thức ăn chăn nuôi. Brazil là quốc gia sản xuất mía lớn nhất thế giới, đóng góp đáng kể vào tổng sản lượng này, theo sau là Ấn Độ và Trung Quốc.
(2). Xếp thứ hai là ngô (cây bắp), với tổng sản lượng 1,16 tỷ tấn mỗi năm. Ngô là một trong những loại cây lương thực đa năng nhất, đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống của con người, làm thức ăn chăn nuôi và là nguyên liệu chính trong sản xuất ethanol. Hoa Kỳ dẫn đầu về sản lượng ngô toàn cầu, tiếp theo là Trung Quốc và Brazil. Khả năng thích nghi cao với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau giúp ngô trở thành một mặt hàng nông sản không thể thiếu trên thị trường thế giới.
(3-4). Lúa gạo và lúa mì là hai trong số ba loại ngũ cốc quan trọng nhất đối với an ninh lương thực toàn cầu, lần lượt đứng ở vị trí thứ ba và thứ tư. Lúa gạo đạt sản lượng 787,3 triệu tấn, là lương thực chính cho hơn một nửa dân số thế giới, đặc biệt là ở châu Á, nơi sản xuất tới 90% tổng lượng gạo toàn cầu. Trung Quốc và Ấn Độ là hai nhà sản xuất gạo lớn nhất. Trong khi đó, lúa mì có sản lượng 778,6 triệu tấn, là một loại ngũ cốc thiết yếu để làm bánh mì, mì ống và nhiều sản phẩm khác. Các nhà sản xuất lúa mì hàng đầu bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Nga, Hoa Kỳ và Canada.
(5). Khoai tây, với 376,1 triệu tấn, là cây lương thực lớn thứ tư thế giới và xếp thứ năm trong danh sách này. Đây là loại cây trồng dễ thích nghi, cung cấp nguồn carbohydrate dồi dào và nhiều chất dinh dưỡng khác. Trung Quốc và Ấn Độ cũng là những nhà sản xuất khoai tây hàng đầu.
(6). Xếp thứ sáu là đậu nành, với sản lượng 371,3 triệu tấn. Đậu nành có giá trị kinh tế rất cao, được sử dụng để sản xuất dầu thực vật, thức ăn chăn nuôi và các sản phẩm thực phẩm như đậu phụ, sữa đậu nành. Brazil, Hoa Kỳ và Argentina là những nước sản xuất đậu nành lớn nhất thế giới.
(7). Khoai mì (sắn), đạt 304,7 triệu tấn, xếp thứ tám. Sắn là lương thực chủ yếu ở nhiều vùng nhiệt đới, đặc biệt là châu Phi và một phần châu Á, đồng thời là nguồn cung cấp tinh bột và tapioca. Nigeria, Cộng hòa Dân chủ Congo và Thái Lan dẫn đầu về sản lượng sắn.
(8). Củ cải đường, với 275,4 triệu tấn, đứng thứ bảy trong danh sách. Đây là nguồn đường chính ở các vùng khí hậu ôn đới, đặc biệt là ở châu Âu và Bắc Mỹ, với Nga, Pháp, Hoa Kỳ và Đức là những nhà sản xuất hàng đầu.
(9-10). Cuối cùng trong danh sách này là Lúa mạch và cao lương.
Lúa mạch—được thu hoạch với sản lượng khoảng 165 triệu tấn ngắn—được xếp vào một trong những loại ngũ cốc lâu đời nhất của nhân loại, được trồng lần đầu tiên ở vùng Lưỡi liềm Phì nhiêu hơn 10.000 năm trước. Chất lượng mạch nha quý giá của nó là nền tảng cho ngành công nghiệp bia, rượu whisky và giấm mạch nha trên toàn cầu. Các tỉnh Prairie của Canada sản xuất hơn 20 triệu tấn ngắn, nơi những thân cây chín nhờ gió đung đưa trên nền trời vàng rực.
Cao lương khép lại danh sách với khoảng 66 triệu tấn. Được thuần hóa ở vùng Sahel của Châu Phi hơn 5.000 năm trước, cao lương phát triển mạnh ở các vùng khô cằn từ Đồng bằng Cao nguyên Texas đến Cao nguyên Deccan của Ấn Độ. Hạt của nó làm thức ăn cho gia cầm và gia súc; các giống cao lương ngọt cho ra xi-rô dẻo được nấu thành mật mía thủ công tại các nhà máy đường ở Louisiana.
Các nhà di truyền học đã lập bản đồ đặc điểm “duy trì màu xanh” cho phép quang hợp bền vững trong điều kiện hạn hán, giúp tăng năng suất sau khi ra hoa hơn 30%. Các nhà máy bia truyền thống của Châu Phi vẫn lên men cao lương thành bia đục, kế thừa các phương pháp lên men cổ xưa hiện đang được nghiên cứu về đặc tính sinh học. Với 66 triệu tấn lúa mạch, cao lương là ví dụ điển hình cho các hệ thống canh tác bền vững trên các vùng đất cằn cỗi, kết hợp trí tuệ cổ xưa của Châu Phi với khoa học hiện đại.
Kết luận
Từ những cánh đồng mía nhiệt đới đến những đồng bằng bán khô hạn của cây cao lương, mười loại cây trồng này — tổng cộng được đo bằng hơn 6 tỷ tấn— tạo thành xương sống của hệ thống lương thực, nhiên liệu và công nghiệp toàn cầu. Hành trình của chúng trải dài hàng thiên niên kỷ: cỏ dại được thuần hóa ở các thung lũng sông, củ được thuần hóa trên cao nguyên núi, và các loại cây lấy củ được tinh chế để tạo ra chất tạo ngọt mới. Khi biến đổi khí hậu, tình trạng khan hiếm đất đai và những thay đổi trong chế độ ăn uống đang thách thức nền nông nghiệp, những sản phẩm này — cả cổ xưa lẫn hiện đại — sẽ tiếp tục phát triển thông qua các phương pháp canh tác bền vững, đổi mới di truyền và sự khéo léo vượt thời gian của nông dân trên toàn thế giới.
Danh sách 10 nông sản lớn nhất thế giới này không chỉ cho thấy sự đa dạng của nền nông nghiệp toàn cầu mà còn nhấn mạnh tầm quan trọng của chúng đối với cuộc sống hàng ngày. Từ các loại ngũ cốc thiết yếu nuôi sống con người đến các cây trồng cung cấp nguyên liệu công nghiệp và thức ăn chăn nuôi, mỗi loại nông sản đều có vai trò riêng biệt trong việc định hình chuỗi cung ứng thực phẩm và kinh tế thế giới. Những số liệu này phản ánh nỗ lực không ngừng của ngành nông nghiệp toàn cầu trong việc đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của một hành tinh đông dân.
Nguồn: TopOstreets [https://topostreets.com/top-10-largest-agricultural-products-in-the-world]
