Thị trường máy bay không người lái (drone) trong nông nghiệp toàn cầu đang chứng kiến sự bùng nổ mạnh mẽ và được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng ấn tượng trong thập kỷ tới. Theo một báo cáo chuyên sâu, quy mô thị trường này dự kiến sẽ đạt mức tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 20,1% từ năm 2023 đến năm 2032, từ giá trị ước tính 2,2 tỷ USD vào năm 2022 lên đến 14,8 tỷ USD vào năm 2032.
Sự phát triển vượt bậc này được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố, trong đó nổi bật là nhu cầu ngày càng tăng về lương thực để nuôi sống dân số toàn cầu đang gia tăng, cùng với áp lực nâng cao năng suất cây trồng một cách bền vững. Nông nghiệp chính xác – phương pháp canh tác dựa trên dữ liệu để tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên – đang ngày càng được áp dụng rộng rãi, và máy bay không người lái nông nghiệp đóng vai trò thiết yếu trong việc thu thập và phân tích dữ liệu này.
Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt lao động trong ngành nông nghiệp ở nhiều quốc gia, sự hỗ trợ từ chính phủ thông qua các sáng kiến và chính sách khuyến khích, cũng như những tiến bộ công nghệ không ngừng nghỉ trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (ML) và Internet vạn vật (IoT) đã tạo động lực lớn cho sự phát triển của công nghệ drone.
Các ứng dụng của drone trong nông nghiệp rất đa dạng và ngày càng được mở rộng. Chúng được sử dụng để giám sát cây trồng, phun thuốc bảo vệ thực vật và phân bón chính xác, lập bản đồ đồng ruộng chi tiết, thậm chí cả gieo hạt và quản lý tưới tiêu. Đặc biệt, việc giám sát và trinh sát cây trồng để đánh giá sức khỏe và phát hiện sớm dịch bệnh là một trong những ứng dụng phổ biến nhất, cho phép nông dân phản ứng kịp thời, giảm thiểu tổn thất. Các loại drone cánh quay (rotary-wing) hiện đang chiếm ưu thế trên thị trường nhờ tính linh hoạt và khả năng cất hạ cánh thẳng đứng, phù hợp với nhiều địa hình và quy mô canh tác khác nhau.
Về cấu trúc thị trường, phân khúc phần cứng (gồm drone, camera và cảm biến) vẫn là xương sống, nhưng phần mềm (phân tích dữ liệu, lập kế hoạch nhiệm vụ) và dịch vụ (bảo trì, đào tạo vận hành) đang có tốc độ phát triển nhanh chóng. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc không chỉ sở hữu thiết bị mà còn khai thác hiệu quả dữ liệu thu thập được để đưa ra các quyết định canh tác thông minh. Phân khúc nông nghiệp thương mại hiện đang dẫn đầu về mức độ ứng dụng drone, phản ánh khả năng đầu tư và quy mô hoạt động lớn hơn so với nông nghiệp tự cung tự cấp.
Xét về khu vực địa lý, Bắc Mỹ hiện đang là thị trường máy bay không người lái nông nghiệp lớn nhất, chiếm khoảng 40% thị phần vào năm 2022. Điều này là do sự chấp nhận sớm công nghệ, quy mô các trang trại lớn và sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính phủ. Tuy nhiên, châu Á – Thái Bình Dương được dự báo sẽ là khu vực tăng trưởng nhanh nhất. Các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ và Nhật Bản đang dẫn đầu xu hướng này, nhờ vào sự gia tăng của các trang trại nhỏ, sự thiếu hụt lao động và các sáng kiến của chính phủ nhằm thúc đẩy nông nghiệp công nghệ cao. Châu Âu cũng cho thấy sự tăng trưởng đáng kể, đặc biệt là với sự chú trọng vào các phương pháp canh tác bền vững.
Đối với Việt Nam và khu vực Đông Nam Á, nơi có cấu trúc nông nghiệp tương đồng với nhiều quốc gia châu Á khác (nhiều trang trại quy mô nhỏ, áp lực lao động và nhu cầu nâng cao năng suất), xu hướng phát triển drone nông nghiệp toàn cầu mang đến cả cơ hội và thách thức.
Nước ta đang đẩy mạnh cơ cấu lại ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, công nghệ cao. Việc ứng dụng drone có thể giúp nông dân Việt Nam giải quyết tình trạng thiếu hụt lao động trẻ, tối ưu hóa việc sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu, giảm chi phí đầu vào và hạn chế tác động môi trường. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, giúp quản lý rủi ro và nâng cao khả năng chống chịu của cây trồng.
Tuy nhiên, những thách thức không nhỏ vẫn tồn tại. Chi phí đầu tư ban đầu cho drone và các thiết bị đi kèm vẫn còn cao so với khả năng tài chính của nhiều nông hộ nhỏ lẻ. Bên cạnh đó, thiếu hụt đội ngũ vận hành có kỹ năng và kiến thức về phân tích dữ liệu nông nghiệp là một rào cản lớn. Các quy định pháp lý liên quan đến việc sử dụng drone trong không phận nông nghiệp cũng cần được hoàn thiện để tạo hành lang pháp lý rõ ràng.
Để nắm bắt cơ hội, nông dân Việt Nam cần được tiếp cận với các chương trình đào tạo, hỗ trợ tài chính và các mô hình hợp tác xã dịch vụ drone để chia sẻ chi phí và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng. Chính phủ và các tổ chức liên quan có vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách hỗ trợ, thúc đẩy nghiên cứu và chuyển giao công nghệ, đưa Việt Nam hội nhập sâu rộng hơn vào nền nông nghiệp 4.0.
Nguồn: Future Farming
