Chuỗi giá trị nông nghiệp đã sử dụng 12,5 triệu tấn sản phẩm nhựa trong sản xuất thực vật và động vật và 37,3 triệu tấn trong bao bì thực phẩm vào năm 2019. Chúng ta cần các giải pháp mới mang lại nhiều lợi ích của nhựa theo cách bền vững hơn. ©FAO/Giuseppe Bizzarri
Chúng ta cần nói về nhựa. Sản phẩm nhựa đã trở thành công cụ tiện lợi trong nhiều lĩnh vực của đời sống và nông nghiệp cũng không ngoại lệ. Nhựa được sử dụng cho mọi thứ, từ khay gieo hạt và ống tưới cho đến hộp đựng thuốc trừ sâu và túi đựng thức ăn chăn nuôi. Tuy nhiên, sự phổ biến của chúng đã dẫn đến các vấn đề môi trường ngày càng gia tăng, đe dọa đến sức khỏe của đất, chất lượng nước và sức khỏe con người.
Cuối năm 2021, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) đã công bố một báo cáo mang tính bước ngoặt đánh giá việc sử dụng nhựa trong nông nghiệp. Báo cáo tính toán rằng, năm 2019, chuỗi giá trị nông nghiệp đã sử dụng 12,5 triệu tấn sản phẩm nhựa trong sản xuất động thực vật và 37,3 triệu tấn trong bao bì thực phẩm.
Richard Thompson, Chuyên gia về Tính bền vững và Nhựa Nông nghiệp của FAO, đồng thời là một trong những tác giả của báo cáo, cho biết: “Chúng tôi ước tính rằng ngành trồng trọt và chăn nuôi cùng nhau đóng góp 10 triệu tấn, tiếp theo là ngành thủy sản và nuôi trồng thủy sản với 2,1 triệu tấn và lâm nghiệp với 0,2 triệu tấn”. .
Ông nói thêm: “Nhu cầu toàn cầu về màng nhà kính, màng phủ và màng ủ chua cũng được dự đoán sẽ tăng khoảng 50% vào năm 2030”.
Nội dung chính
Rác thải nhựa nông nghiệp sẽ đi về đâu?
Nhưng tất cả số nhựa này sẽ đi đâu một khi nó đã phục vụ được mục đích của nó? Dữ liệu hiện tại cho thấy chỉ một phần nhỏ nhựa nông nghiệp được thu gom và tái chế, trong khi phần lớn được chôn lấp, dẫn đến tác động tiêu cực đến hệ sinh thái, đa dạng sinh học và sức khỏe con người.
Điều đáng báo động là nhiều loại nhựa không hề được xử lý. Một ví dụ điển hình là màng phủ nông nghiệp mà nông dân thường sử dụng để che phủ đất nhằm giúp điều chỉnh nhiệt độ, giữ độ ẩm và ngăn chặn sự phát triển của cỏ dại. Những màng này có thể khó thu hồi sau khi thu hoạch, thường để lại dư lượng nhựa trong đất dẫn đến xói mòn, giảm khả năng thấm nước và giảm hoạt động của vi sinh vật.
Nhựa bị bỏ rơi có xu hướng phân hủy thành các hạt nhỏ hơn được gọi là vi nhựa. Hạt vi nhựa có thể tích tụ trong đất và gây hại cho các sinh vật có lợi, chẳng hạn như giun đất và nấm rễ cộng sinh, những chất cần thiết cho đất khỏe mạnh và sự phát triển của thực vật. Chúng cũng có thể di chuyển và tích lũy trong chuỗi thức ăn, đe dọa an toàn thực phẩm, an ninh lương thực và có thể cả sức khỏe con người.
Lev Neretin, lãnh đạo FAO về Kinh tế sinh học bền vững, cho biết: “Chúng ta cần giám sát tốt hơn số lượng sản phẩm nhựa được sử dụng và rò rỉ ra môi trường, đồng thời thúc đẩy các mô hình có trách nhiệm hơn trong nông nghiệp, chẳng hạn như nền kinh tế sinh học bền vững và tuần hoàn”. Chương trình Lương thực và Nông nghiệp.
Tiềm năng kinh tế sinh học (Bioeconomy)
Nền kinh tế sinh học bền vững và tuần hoàn – được xây dựng dựa trên việc sử dụng có trách nhiệm và hiệu quả các nguồn tài nguyên sinh học có thể tái tạo như thực vật, tảo, nấm và vi khuẩn – đưa ra các giải pháp đầy hứa hẹn để cải thiện tính bền vững của nhựa được sử dụng trong nông nghiệp.
Ở thượng nguồn, điều này có thể đơn giản như loại bỏ nhựa trong một số trường hợp, ví dụ như sử dụng cây che phủ và tàn dư thực vật như rơm rạ thay vì lớp phủ nhựa. Nhưng nó cũng có thể có nghĩa là sử dụng nhựa sinh học, được làm hoàn toàn hoặc một phần từ tài nguyên sinh học. Nhựa sinh học có thể ít độc hại hơn và có lượng khí thải carbon và môi trường thấp hơn so với các loại nhựa tương đương làm từ dầu mỏ. Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề liên quan đến chi phí, khả năng phân loại chất thải, khả năng phân hủy sinh học và khả năng phân hủy của nhựa sinh học.
Đó là lý do tại sao các lựa chọn có thể phân hủy sinh học và có thể phân hủy – những lựa chọn có thể bị phân hủy bởi các vi sinh vật xuất hiện tự nhiên như vi khuẩn và nấm – vẫn được khuyến nghị cho một số hệ thống nông nghiệp và hoạt động đánh bắt cá, đặc biệt là khi không thể tránh được nhựa ngay từ đầu, không thể thay thế bằng vật liệu có thể tái sử dụng hoặc bền hơn và không thể lấy lại dễ dàng.
Nhìn xa hơn, xử lý sinh học – trong đó các sinh vật sống như thực vật và vi khuẩn được sử dụng để giảm ô nhiễm từ vi hạt nhựa và các chất ô nhiễm khác – là một ví dụ sáng tạo về ứng dụng kinh tế sinh học đầy hứa hẹn có thể giúp chúng ta giải quyết ô nhiễm. Một số nghiên cứu đã xác nhận rằng một số vi sinh vật và thực vật có thể loại bỏ nhựa vi mô và nano khỏi đất hoặc nước.
FAO đang làm gì
Do nhiều chất thải nhựa có thể là do các hệ thống nông nghiệp thực phẩm, FAO đang ngày càng thiết kế nhiều hơn các giải pháp và hỗ trợ các chính phủ quản lý bền vững nhựa nông nghiệp. Một ví dụ điển hình là dự án “Tài trợ cho quản lý và giảm thiểu hóa chất nông nghiệp” (Financing Agrochemical Reduction and Management – GEF FARM), do Quỹ Môi trường Toàn cầu tài trợ, qua đó FAO đang hỗ trợ Kenya và Uruguay tăng cường các chính sách và khung pháp lý tạo điều kiện để giảm thiểu và cải thiện việc quản lý hóa chất nông nghiệp và nhựa. được sử dụng trong nông nghiệp.
Trong nghề cá, chương trình Đối tác GloLitter do FAO đồng chủ trì với Na Uy và Tổ chức Hàng hải Quốc tế, hỗ trợ các nước đang phát triển, bao gồm các Quốc gia Đảo Nhỏ đang Phát triển (SIDS) và các Quốc gia kém phát triển nhất (LDC), trong việc xác định các cơ hội để ngăn ngừa và giảm thiểu của rác biển. Chương trình đang hỗ trợ xây dựng năng lực; cải cách chính sách và thể chế; biện pháp quản lý rác thải tại cảng; ngăn ngừa việc bán phá ngư cụ; và mở rộng quan hệ đối tác công-tư và các phương pháp hay nhất.
Trên đường chân trời
Với vấn đề nhựa là vấn đề quan trọng trong chương trình nghị sự về môi trường, FAO hiện đang hỗ trợ các quốc gia trong các cuộc thảo luận đang diễn ra của Ủy ban đàm phán liên chính phủ nhằm xây dựng một hiệp ước ràng buộc về mặt pháp lý nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa. FAO cũng đang dẫn đầu toàn cầu trong việc phát triển Bộ quy tắc ứng xử tự nguyện mới về sử dụng bền vững nhựa trong nông nghiệp.
Trong khi đó, những người còn lại trong chúng ta cũng có thể đóng vai trò của mình. Có rất nhiều giải pháp cải tiến và sáng tạo để giải quyết ô nhiễm nhựa cũng như tác động của nó đối với sức khỏe con người và môi trường. Cùng nhau, hãy đánh bại ô nhiễm nhựa!
Nguồn: FAO
